Z dniem 1 marca 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. poz. 305). Jej przepisy:
- ustanawiają nowe zasady ograniczające handlowanie oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w placówkach handlowych w niedziele, w święta oraz w dniu 24 grudnia i w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- mają zastosowanie do przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wykonujących zarobkową działalność handlową.
Niedziela 11 marca 2018 r. jest pierwszą objętą zakazem.
Miejmy na uwadze, że zakaz handlu:
1. nie został przewidziany w:
- kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu, sierpniu;
2. w przypadku niedzieli obejmuje okres 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24.00 w sobotę a godziną 24.00 w niedzielę, zaś w odniesieniu do świąt – okres między godziną 24.00 w dniu bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24.00 w święto;
3. obejmuje nie tylko handel – rozumiany jako proces sprzedaży polegający na wymianie towaru lub wyrobu na środki pieniężne – ale również podejmowanie czynności z handlem powiązane. Chodzi tu o wykonywanie przez zatrudnioną osobę (np. pracownika lub zleceniobiorcę) w placówce handlowej (czyli w obiekcie, w którym jest prowadzony handel oraz realizowane są czynności z nim związane) czynności bezpośrednio związanych z handlem, a także z magazynowaniem towarów lub ich inwentaryzacją;
4. będzie wprowadzany stopniowo – w okresie od dnia 1 marca 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. przedmiotowy zakaz nie będzie obowiązywał w pierwszą i w ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego, przy czym jeżeli w pierwszą lub w ostatnią niedzielę miesiąca przypada święto, będą miały zastosowanie wprowadzone uchwaloną ustawą regulacje dotyczące zakazu handlu. Z kolei w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. zakaz ominie ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego, przy czym jeżeli w dniu tym przypada święto, będą miały zastosowanie wprowadzone uchwaloną ustawą regulacje dotyczące zakazu handlu. Począwszy od 2020 r. zakaz obejmie, co do zasady, wszystkie niedziele oprócz tych, o których mowa w punkcie 1;
5. obejmuje również 24 grudnia (Wigilia) oraz sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy. W tych dniach, w placówkach handlowych, po godzinie 14:00, zakazany jest handel oraz powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania czynności związanych z handlem. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu jego pracy z powodu wykonywania pracy w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00, a wynagrodzenie to należy kalkulować z uwzględnieniem reguł ustalania wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego;
6. nie obowiązuje m.in. na stacjach paliw płynnych, w aptekach i punktach aptecznych, w zakładach leczniczych dla zwierząt, w placówkach pocztowych, w środkach transportu, na dworcach i w portach lotniczych, w placówkach handlowych z przeważającą działalnością gastronomiczną, w sklepach internetowych i na platformach internetowych oraz w placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek.
Warto zmienić godziny trwania niedzieli w wewnętrznych uregulowaniach
Na mocy art.1519 Kodeksu pracy, za pracę w niedzielę i święto, uważa się z kolei pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
W myśl przywołanej na wstępie ustawy, niedzielę powinniśmy zaś rozumieć jako 24 kolejne godziny przypadające odpowiednio między godziną 24.00 w sobotę a godziną 24.00 w niedzielę.
W celu uproszczenia planowania i rozliczania czasu pracy od marca 2018 r., pracodawcy działający w branży handlowej powinni rozważyć wprowadzenie w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy modyfikacji, dzięki której „granice” trwania niedzieli będą pokrywały się z tymi wyznaczonymi na potrzeby zakazu handlu. Innymi słowy chodzi o wskazanie przez zakłady pracy takiej definicji niedzieli, by trwała ona od godz. 24.00 w sobotę do godz. 24.00 w niedzielę.
Pracodawca, u którego działają związki zawodowe, chcąc zmienić regulamin pracy musi to skonsultować z organizacjami związkowymi. W razie nieosiągnięcia porozumienia z organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie (maksymalnie 30-dniowym w razie dwóch lub więcej związków zawodowych), podmiot zatrudniający wprowadza modyfikacje do ww. regulaminu w drodze samodzielnej decyzji (art. 1042 Kodeksu pracy).
Możliwość samodzielnego modyfikowania regulaminu pracy jest również przywilejem zakładów, u których nie działa żaden związek zawodowy (nie trzeba tu przeprowadzać konsultacji z przedstawicielami załogi).
Regulamin pracy i zmiany do niego wchodzą w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
Z kolei zmiany układu zbiorowego pracy, wymagają sporządzenia protokołów dodatkowych, które podlegają rejestracji przez właściwego Okręgowego Inspektora Pracy. Modyfikacje układu:
- wymuszają podjęcie i przeprowadzenia rokowań ze związkami,
- muszą zostać zaakceptowane przez wszystkie strony układu, a wchodzą w życie w terminie ustalonym w protokole, nie wcześniej jednak niż z dniem jego zarejestrowania.
Po co komu ten zakaz to ja nie wiem